مسئولیت اجتماعی چیست؟

یکی از راه های شناخت بهتر و آشنایی بیشتر با مفاهیم مطالعه و بررسی پیشینه تاریخی، شکل گیری مفهوم و جریان متاثر از آن است. هدف ما در این مقاله این است که به بررسی تاریخچه مسئولیت اجتماعی در ایران و جهان بپردازیم تا درک درستی از مسئولیت اجتماعی داشته باشیم.

این شناخت علاوه بر این که منجر به بهبود زندگی اجتماعی می شود، برای مدیران بنگاه های اقتصادی این امکان را فراهم‌ میکند که برنامه ریزی دقیقی داشته باشند.

در اوایل قرن بیستم مفهوم مسئولیت اجتماعی مطرح شد

تحقیق جدی در مورد مفهوم مسئولیت اجتماعی برای اولین در اواسط دهه ۱۹۳۰ توسط دو حقوقدان به نام های پرفسور ای برلی و پرفسور مریک داد صورت گرفت. حوزه تحقیقاتی این دو استاد حقوق مسئولیت اجتماعی شرکتی بود که به دنبال ارائه راهکارهایی برای مدیران بلند پایه شرکت ها بودند تا بتوانند با دنبال کردن سیاست های پیشنهادی در بین جامعه، محبوبیت کسب کنند و به طبع فروش بیشتری داشته باشند.

در واقع افزایش درآمد شرکت ها با راه های گوناگون دوباره در جامعه جریان می یابد.

ای برلی و مریک داد که هر دو استادان رشته حقوق بودند، دارای دو رویکرد متفاوت برای افزایش مسئولیت اجتماعی بودند. رویکرد ای برلی تاکید فراوانی به حقوق کارمندان و مشتریان داشت و معتقد بود باید قوانینی وضع کرد تا منافع نیروی کار و مشتریان تامین شود و از این طریق مسئولیت اجتماعی تقویت شود.

اما مریک داد معتقد بود یک مدیر ارشد قدرتمند، توانایی برنامه ریزی و اجرای سیاست هایی را دارد که منجر به افزایش مسئولیت اجتماعی و افزایش اعتبار شرکت شود.  با اینکه راهکارهای هیچ کدام از طرفین نتوانست مقبولیت جمعی را کسب کند، ولی تلاش این دو نفر تاثیر فروانی در جهت شناخته شدن مفهوم مسئولیت اجتماعی داشت.

از اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی دوباره تلاش برای تعریف مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت ها شدت گرفت، اما به دلیل اینکه نتوانستند رویکرد قدرتمندی ارائه دهند که مورد پذیرش اکثریت باشد، نتوانست جایگاه مفهومی ارزشمندی پیدا کند. همچنین در این دوران، شرکت ها کمتر به دنبال تحقق مسئولیت اجتماعی بودند.

در اوایل قرن بیست و یک از جمله کسانی که توانست یک تعریف کاربردی و جامع برای مسئولیت اجتماعی ارائه دهد که مورد پذیرش عموم قرار گیرد، بندیک شیهی بود.

بندیک شیهی که استاد دانشگاه ییل در رشته مدیریت بود، تاکید می کرد که مسئولیت اجتماعی شرکت ها یک قانون داخلی شرکت ها است که علاوه بر اینکه منفعت شرکت را تضمین کند، برای جامعه نیز سود داشته باشد.

شرکت ها برای ایجاد محبوبیت و معروفیت، با چشم پوشی از بخشی از درآمد خود به نفع جامعه عمل می کنند اما در بلند مدت مقدار درآمد و سود، بیشتر از مقدار هزینه ای است که مدیران شرکت در زمینه اجرایی کردن مسئولیت اجتماعی شرکتی پرداخت کرده اند.

مسئولیت اجتماعی شرکت مورد نظر شیهی بیشتر در قالب مفهوم های اقتصادی- قانونی بود و جوانب دیگر را در بر نداشت، اما با گذشت زمان مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت ها در سطوح دیگر جامعه نیز مطرح شد و موضوع علمی بسیاری از مقالات و رسانه ها جمعی شد.